اثر کارخانه کود شیمیائی شیراز بروی رودخانه کر

در سالهای اخیر اداره حفاظت محیط زیست شکاایاات و استشهادنامه های زیادی از ساکنین اطراف رودخانه کر دریافت کرده که حاکی از اثرات آلوده کننده تاسیسات صنعتی اطراف رودخانه بخصوص کارخانه کود شیمیائی شیراز میباشد. علت ظاهرا" مشاهده ماهی های مرده ز چند کیلو پائین کارخانه به بعد بوده است . بنابراین مطالعه اثر این کارخانه بر روی شرایط فیزیکی، شیمیائی و بیولوژیکی رودخانه ضروری بنظر میرسید. باین منظور اندازه گیرهائی در سه ایستگاه، ایستگاه اول در بالا، ایستگاه دوم در پائین و ایستگاه سوم در حدود دو کیلومتر پائین تر از کارخانه در مدت یکسال از سال 1356 ت 1357 انجام گرفت . عوامل اندازه گیری شده عبارتند از: عوامل فیزیکی شامل درجه حرارت و میزان کدورت و هدایت الکتریکی . عوامل شیمیائی غلظت یون ئیدروژن، نیترات ، نیتریت ، آمونیوم، فسفات ، سدیم، کلسیم، پتاسیم، منگنز و مس . عوامل بیولوژیکی شامل فیتوپلانکتن (الک های شناور) و باکتریها. نتایج بدست آمده حاکی از بالابودن میزان کدورت هدایت ، الکتریکی آمونیوم و نیترات (در برخی مواقع) در رودخانه ها و در کلیه ایستگاه ها بوده است . مطالعه عوامل بیولوژیکی نشان دااد که گرچه فیتوپلانکتن در خود رودخانه دیده نمیشود ولی کشت آب آن در محیط های مغذی باعث رشد الک های مشخصه آلودگی میشود. باکتریهای مشخصه فضولات انسانی و دامی (کولیفرم) بمقدار بسیار در کلیه ایستگاه ها و در تمام مواقع یافت شد. الک های شناخته شده عبارتند از: chlamydomonas ehrenberg,chlorella beijernick,oocystis nageli,ochromonas wysotzki and scenedesmus meyen. باکتریهای شناخته شده عبارتند از: e,coli and klebsiella گرچه اختلاف مشخص و ثابتی در هر یک از عوامل اندازه گیر شده بین ایستگاه های بالا و پائین کارخانه وجود نداشت معهذا نتایج نشان دد که آب رودخانه بطورکلی قبل از رسیدن به ناحیه کارخانه آلوده است . نوع آلودگی بخصوص در میزان کدورت ، غلظت کل یونها، مقدار آمونیوم و وجود باکتریهای روده ای بوده است . بنابراین این وضع میتواند در بسیاری موارد اثر فاضلاب کارخانه را بر روی رودخانه بپوشاند. مهمترین منابع آلودگی در بالای کارخانه فاضلابهای انسانی و دامی، زه کش های کشاورزی و مجتمع صنعتی گوشت (در 20 کیلومتری بالای کارخانه کود شیمیائی) میباشد. نتایج این پژوهش نمایشگر اینست که رودخانه کر در آستانه وضع خطرناک و نامساعد بخصوص ز نقطه نظر مصارف انسانی قرار دارد، با درنظرگرفتن اینکه در حدود هشتاد روستا مستقیما" از این رودخانه بهره مند میشوند پیشنهاد میشود که : الف : فاضلابهای آبهای واحدهای صنعتی تحت کنترل دقیق قرر گیرند. ب : از ورود مستقیم فاضلابهای انسانی برودخانه جلوگیری شود. ج : مطالعات دقیق ایمنولوژیکی بر روی رودخانه آغاز گردد. در وحله نخست آگاهی نسبت به وضع شیمیائی رودخانه بخصوص در رابطه با ذرات رس ضروری است .